Wapenschild van het Koninkrijk Hongarije (10e tot 14e eeuw).

Biografie:

Geboren: circa 845 (volgens historicus Kristó Gyula)
Overleden: juli 907 nabij Bratislava (Pozsony in het Hongaars en thans gelegen in Slowakije)

Stichter van het huidige Hongarije en van de Hongaarse koningsdynastie der Árpáden.

Ten tijde van de geboorte van Árpád woonden de Magyaren in het westen van de Oekraïne in een gebied dat Etelköz werd genoemd. Van daaruit voerden de Magyaren jarenlang (vanaf 860) rooftochten uit in Europa. Árpád was de zoon van Álmos (ca. 820 - ca. 895), de oudst historisch gedocumenteerde aanvoerder van de Magyaren. De ouders van Álmos zijn onbekend. De mythen noemen als vader Ügyek en als moeder Emese, die zwanger zou zijn geworden na een droom van de heilige vogel Turul.
Geleidelijk werden de Magyaren een factor in de Europese politiek en in 892 sloot Álmos een verbond met Arnulf van Karinthië tegen Moravië, en in 894 sloot hij een verbond met het Byzantijnse Rijk tegen de Bulgaren van keizer Simeon I. Árpáds zoon Levente (Liüntika) wist in 895 de Bulgaren te verslaan, waarna die gedwongen waren om vrede te sluiten met het Byzantijnse Rijk. Volgens bepaalde bronnen zou Levente, als oudste zoon van Álmos, de broer van Árpád geweest zijn en niet zijn zoon.

De Bulgaren sloten op hun beurt echter een verbond met de Petsjenegen. Tezamen versloegen deze volken in 895 de Magyaren in een veldslag aan de Zuidelijke Boeg. Na het overlijden van Álmos, er zijn aanwijzingen dat zijn dood een politieke of rituele moord was, werd Árpád door de Magyaarse stammen tot fejedelem of gemeenschappelijk leider gekozen. De Magyaren kenden een dubbel leiderschap: Árpád was de militaire leider en ene Kurszán was de cermonieel/religieuze koning. Om te ontkomen aan de plunderende Petsjenegen, leidde Árpád de Magyaarse stammen over de Karpaten naar het westen. Daar vestigden zij zich in het gebied rond de Tisza (896), wat het begin vormde van het koninkrijk Hongarije.

Standbeeld van Árpád in Ráckeve.	Standbeeld van Árpád in Ópusztaszer.	Standbeeld van Árpáds jongste zoon en opvolger Solt (Zoltán van Hongarije).

In 898 legde Árpád op een rijksdag in Szeged de regering en de rechtspraak van Hongarije vast. Datzelfde jaar viel hij op verzoek van Arnulf van Karinthië, Italië binnen en versloeg een Italiaans leger aan de Brenta. Hij maakte gebruik van het overlijden van Arnulf om Pannonië en delen van Moravië te bezetten, waarmee het middeleeuwse Hongarije zijn vorm heeft gekregen. In 904 wordt Kurszán door de Beieren gedood en Árpád neemt ook zijn functie op zich. Daarmee is Árpád een echte Europese koning geworden. In 907 weet hij Hongarije voor lange tijd veilig te stellen door bij Bratislava (Pozsony in het Hongaars) een groot Beiers leger vernietigend te verslaan.

Standbeeld van Árpád op het Heldenplein in Budapest   (foto rechts uw webmaster)

Árpád overleed in juli 907, waarschijnlijk bij een van de drie veldslagen die in de nabijheid van Bratislava plaats vonden. De datum van zijn overlijden blijft evenwel omstreden. Volgens de Gesta Hungarorum, een historisch manuscript geschreven door Anonymus zou hij nadien begraven zijn in een omgeving waar zich nadien Buda ontwikkelde tot latere hoofdstad van het koninkrijk Hongarije (en in de 19e eeuw vormde Buda zich samen met Pest om tot de huidige Hongaarse hoofdstad Budapest). Anonymus was een monnik die kroniekschrijver zou geweest zijn van (waarschijnlijk) koning Béla III van Hongarije (1172–1196). Volgens de Gesta Hungarorum zou Árpád tevens een rechtstreekse afstammeling van Attila de Hun geweest zijn.
Na zijn dood namen zijn afstammelingen het leiderschap over.
Hij zou vijf kinderen gehad hebben: Liüntika (oudste zoon, Levente), Tarkacs (Tarhos), Jelek (Üllo), Jutocsa (Jutas) en Solt (jongste zoon, ook gekend als Zoltán van Hongarije, 894-948).

Schilderij 'Conquest (vestiging van de Magyaren in Hongarije)' -1893- van Munkácsy Mihály (°20/2/1844 – 1/5/1900).

Detail uit een ander schilderij over Árpád, die met zes andere stamhoofden, de Magyaren naar hun nieuw land leidt (door Feszty Árpád °1856-1914). Het gaat hier om detail uit een Cyclorama van 1760 m2 dat ongeveer 2000 personen vertoont en ondergebracht werd in een gebouw in het Nationaal Historisch Memorial Park in Ópusztaszer (http://www.panoramio.com/photo/19428651).

Detail uit het schilderij 'Árpád's Echtgenote' van schilder Festy Árpád' (1892-94).

Hongaarse postzegels (uit 1994, 1995 en 1996) naar de schilderijen over de aankomst van de Magyaren in Hongarije, door Festy Árpád.