Bukovi  (BUKOVAI)  Márton

Geboren : 10 december 1903 (Budapest, Hongarije)
Overleden : 2 februari 1985 (Budapest of Sète in Frankrijk volgens andere bronnen)
Clubs als speler: Ékszerészek (1920-'25), Alba Roma (1925-'26), Ferencvárosi TC (1926-'33, 86 wedstr.), FC Sète 34 (Frankrijk, 1933-'35)
Clubs als trainer: 1. HŠK Građanski Zagreb (Joegoslavië/Kroätië, 1935-1945), NK Dinamo Zagreb (Joegoslavië/Kroätië, 1945-1947), MTK Hungária FC (Textiles SE, Bástya SE, Vörös Lobogó Budapest, MTK Budapesti) (1947-'54), Újpest FC (1955-'56), Hongaarse nationale ploeg (1956-'57), MTK Hungária FC (Textiles SE, Bástya SE, Vörös Lobogó Budapest, MTK Budapesti) (1957-'59), NK Dinamo Zagreb (Joegoslavië/Kroätië, 1960-1961), Diósgyori Vasgyári Torna Klub (DVTK, 1962-'64), Olympiakos Pireus (1965-'67)
Positie : Centraal middenveldspeler/Trainer

Biografie :
Als speler:
In het begin van zijn carrière speelde Bukovi Márton bij Ékszerészek en Alba Roma. Daarna speelde hij, tussen 1926 en 1933, 7 jaar bij Ferencvárosi TC (waarmee hij viermaal kampioen en driemaal bekerwinnaar werd). Tijdens zijn verblijf bij Ferencváros werd hij ook elfmaal voor de Hongaarse nationale ploeg geselecteerd.
Zijn eerste wedstrijd als international ging in en tegen Spanje op 19 december 1926 (verlies met 4-2) en zijn laatste speelde hij thuis tegen Nederland op 8 juni 1930 (winst met 6-2).
Als 'Marcel' Bukovi sloot hij zijn spelersloopbaan af bij het Franse FC Sète, waar hij twee seizoenen speelde (1933-'35). Het seizoen 1933-'34 was voor die club het grote jaar. Zij werden inderdaad kampioen van Frankrijk én veroverden de Beker van Frankrijk (door Marseille met 2-1 te verslaan). Zij realiseerden daarmee de eerste dubbel van de voetbalgeschiedenis in Frankrijk.

Bukovi Márton, speler van Ferencvaros TC 1926-1933.	Ferencváros TC 1927 met: rechtstaand: Amsel, Takács I, Rászó, Schlosser Imre, Bukovi Márton, Pataki, Dan, Sándor, Blum en Kovács (verzorger) zittend: Turay, Kohut, Obitz, Tóth-Potya (trainer), Szigeti Imre (voorzitter), Hungler II, Furmann, Huber en Papp.

Bukovi Márton met FC SÈTE in Frankrijk 1934.

Als trainer:

Zijn naambekendheid vloeide echter vooral voort uit zijn activiteiten als succestrainer in binnen- en buitenland. De eerste ploeg waar hij in 1935 als trainer aan de slag ging, na het beëindigen van zijn carrière als speler, was de Joegoslavische club 1. HŠK Građanski Zagreb (Kroatië), waarmee hij driemaal kampioen speelde (1937,'40 en '43) en tweemaal de Beker won (1940 en '41). Na W.O. II zou die club met twee andere clubs samensmelten als NK Dinamo Zagreb, waarbij hij tussen 1945 en 1947 nog trainer was. Vervolgens coachte Bukovi MTK Budapesti (als Vörös Lobogó Budapest in 1947-'54, en Bp. Bástya en MTK Bp. in 1957-'59). In die jaren bij Vörös Lobogó/MTK (driemaal kampioen en één Beker van Hongarije) overtuigde hij zijn spelers, waaronder Palotás Péter, Hidegkuti Nándor, Lantos Mihály en Zakariás József, om onderling van positie te wisselen én wijzigde hij het WM systeem in het WW systeem, wat de eerste stap was naar de 4-2-4.

Als trainer van de Hongaarse nationale ploeg zat hij in de periode 1956-'57, 8 wedstrijden op de bank (6 gewonnen matchen, 1 gelijkspel en 1 nederlaag). Na de 5-4 nederlaag van het Hongaarse team in België (1956), werd bondscoach Sebes vervangen door een comité onder leiding van Bukovi. Maar de magie van het Golden Team was tanend en alhoewel Bukovi sommige successen behaalde, waaronder als befaamdste een prachtige overwinning op de Sovjet-Unie in Moskou, waren de Hongaarse gouden jaren voorbij.

Daarna was hij opnieuw één seizoen trainer van NK Dinamo Zagreb, twee seizoenen bij het Hongarse Diósgyori Vasgyári Torna Klub en uiteindelijk van 1965 tot eind 1967 in Griekenland bij het tanende Olympiakos Pireus, dat hij transformeerde in een succesploeg waarmee hij tweemaal de kampioenstitel van Griekenland behaalde.

In 1955 verscheen een boek van hem (samen met Csaknady Jenõ) 'Ifjúsági Labdarúgók edzése' (Die ungarische Fussballschule), met een voorwoord van Sebes Gusztáv.

Bukovi in de trui van 1. HŠK Građanski Zagreb	'Ifjúsági Labdarúgók edzése'                                      'Die ungarische Fussballschule'

Bukovi Márton, met sigaret in de mond, op de bank van het Hongaarse elftal (met ondermeer ook nog Puskás 6de van links).	Bukovi Márton, een hele persoonlijkheid als trainer.

Systeem 4-2-4:
Het algemeen gebruikt systeem was in de jaren '40, het Engelse WM systeem (3-2-2-3), gecreëerd in het midden van de jaren '20 door Herbert Chapman van Arsenal. Gezien atletische midvoors op dat ogenblik niet voorradig waren in Hongarije, bedacht Bukovi Márton, trainer van MTK Bp., een systeem om dat probleem te omzeilen. Hij begon te experimenteren met ploegopstellingen en realiseerde zich al vlug dat door de midvoor dieper in punt te laten spelen, de binnenspelers enigszins meer naar achter konden acteren. Door dan vervolgens één van de middenveldspelers in de verdediging te posteren, had zijn team tegen ploegen met de traditionele 2-3-5 opstelling een overwicht op het middenveld én in de aanval. Met de zo bekomen WW opstelling was de basis gelegd voor een 4-2-4. Bukovi moedigde verder nog de spelers aan onderling van positie te wisselen, om op die manier het soort voetbal te creëren dat de Nederlanders later tot het 'totaal voetbal' zouden omdopen.

Klassieke 2-3-5	Systeem WM	Systeem 4-2-4

Twee andere Hongaarse trainers, Guttmann Béla en Sebes Gusztáv, hadden enigszins andere ideeën over het opbouwen van een team. Guttman trok niet de binnenspelers naar achter terug, maar wel enigszins de midvoor, terwijl een tweede middenveldspeler de verdediging ging ondersteunen. Op die manier kregen we vier verdedigers, twee spelverdelers en vier aanvallers. Dit patroon werd ten volle benut door Sebes voor het grote Hongaarse nationale team van de jaren '50, met als resultaat heel wat averij bij tegenstrevers met een strengere tactische opstelling. Guttman zou het systeem verfijnen en meenemen naar Brazilië na de Hongaarse opstand van 1956, met de gekende successen als gevolg.

Bukovi Márton was één van de beste en initiatiefrijkste trainers die Europa bezat in de Twintigste Eeuw en zeker één van de beste coaches die Hongarije ooit voortbracht.

Bukovi Márton, als raadgever bij Ferencváros in 1959. boven: Kocsis György, Berta Ferenc, Fenyvesi Máté, Vilezsál Oszkár, Thomann Antal en Rákosi Gyula midden: Bukovi Márton (consultant), Gerendás András, Dálnoki József, Mátrai Sándor, Horváth György, Dalnoki Jenõ, Albert Flórián en Bédi János (voorzitter) gehurkt: Orosz Pál, Dékány Ferenc, Landi Ferenc, Németh Lajos, Friedmanszky Zoltán en Tátrai Sándor (trainer).

Nationaal elftal :

* als speler:
  * 11 caps
  *  0 goals

* als trainer:
  * Hongaarse nationale ploeg 8 wedstrijden (1956-'57)

Het graf van Bukovi Márton op het kerkhof Rákoskeresztúri Köztemető in Budapest, met het opschrift 'A magyar labdarúgás örökké fénylõ csillaga' (Het Hongaars voetbal een eeuwig stralende ster).