KELETI (KLEIN)  Ágnes

Biografie :

Geboren : 9 juni 1921 in Budapest (Hongarije)
Als : Klein Ágnes
Overleden : --------------

Turnster Keleti Ágnes won 11 Olympische medailles gespreid over drie Olympiades (1948, 1952 en 1956) waarvan 5 gouden. Op de ranking aller tijden staat zij op de derde plaats van de sportvrouwen om de meeste Olympische medailles behaald te hebben en vierde als winnares van gouden medailles. Zij is dan ook de meest succesvolle Joodse sportvrouw in de Olympische geschiedenis. Slechts één Joods sportman bezit evenveel Olympische medailles dan zij, namelijk het Amerikaanse zwemfenomeen Mark Spitz, die eveneens 11 medailles veroverde.

Keleti werd in 1921 geboren als Klein Ágnes. Zij was een van de twee dochters geboren in een welgestelde joodse familie in Budapest. Op 4-jarige leeftijd toonde zij al een ongewoon talent voor gymnastiek en begon te trainen bij de VAC Jewish Sport Club in Budapest. Haar vader, Klein Ferencs, was een enthousiast bergbeklimmer en roeier. Hij moedigde zijn dochter aan bij haar sportieve activiteiten, maar het was onder invloed van haar moeder dat zij haar intellectuele vaardigheden kon ontwikkelen. Zij was een buitengewoon studente, zangeres en celliste, en leerde ook de bonthandel kennen. In 1939 was zij afgestudeerd aan de middelbare school, maar kon niet verder studeren aan een universiteit omwille van de antisemitische quota voor toelating.

Keleti die een Olympisch icoon blijft omwille van haar moed en atletisch uithoudingsvermogen, won haar eerste nationale titel wanneer zij 16 jaar oud was en mocht reeds in 1940 hopen op een Olympische medaille op de Spelen, maar door de Nazi-agressie werd deze hoop vernietigd. Alhoewel zij reeds in 1938 en 1941 uitgenodigd werd voor het nationaal team, was ook zij het voorwerp van vervolgingen omwille van haar afkomst. Ook in 1944 werden de Spelen afgelast wegens de oorlog.

Toen Duitsland in 1944 Hongarije binnenviel, en omdat geruchten de ronde deden dat gehuwde vrouwen niet naar de werkkampen gestuurd werden, ging zij vlug een burgerlijk huwelijk aan met een vriend, Sárkány István, eveneens een gymnast, die ondermeer in 1936 deelnam aan de Olympische Spelen in Berlijn. "Onder normale omstandigheden zou ik nooit hem hem getrouwd zijn", verklaarde zij later. Zou zouden in 1950 scheidden.
Samen met haar moeder en haar zuster werd Ágnes in de oorlog gered door de helpende hand van de Zweedse diplomaat Raoul Wallenberg. Hij hielp hen onderduiken in 'Zweedse' huizen en zij zouden de verschrikkingen van de oorlog overleven. Haar vader werd echter naar Auschwitz getransporteerd, waar hij zou overlijden, zoals ook de rest van de familie.
Ágnes kon de identiteitspapieren afkopen van een Christelijk meisje en kon zo, als Yuhasz Piroshka, uit Budapest aan de Nazi's ontsnappen naar een klein Hongaars dorpje waar zij bij een pelsmaker werkte. Toen het Rode Leger oprukte trok zij terug naar Budapest om er in een munitiefabriek te werken. Daarna werd ze dienstmeisje bij de Nazi-sympatiserende stadsbevelhebber van Budapest. Tijdens de slag om Budapest in de winter van 1944-1945, diende Keleti 's morgens te helpen om de lichamen van de dag daarvoor gesneuvelden te verzamelen en hen in een massagraf te dumpen. “Is het mogelijk zoiets te vergeten?” vraagt ze zich nu nog af.

Na de oorlog zou Keleti haar turntrainingen hervatten en haar eerste succes boekte ze tijdens de Balkanspelen van 1947. Ze was 29 toen ze zich voor de eerste naoorlogse Olympische Spelen van 1948 in Londen kwalificeerde. Maar drie dagen vóór de wedstrijd liep ze bij de laatste training een peesscheuring op aan de voet. Ze zag op krukken toe hoe haar team zonder haar Olympisch zilver behaalde. Niettemin kreeg zij toch ook een medaille, omdat zij deel uitmaakte van het Hongaars team in de meerkamp competitie.

https://twitter.com/i/status/1215368669137657858

Keleti op de podia in Helsinki.

Op 31-jarige leeftijd zou de 'oude' gymnaste in 1952 dan uiteindelijk toch kunnen deelnemen aan de Spelen in Helsinki. Keleti ging voor een meer pragmatische aanpak ten opzichte van de Spelen. Zij merkte op: "Ik dacht werkelijk niet iets te kunnen winnen, maar ik nam de kans waar om de wereld te zien." Zij verraste iedereen door er goud te winnen in de vrije oefening, het zilver met het team in de meerkamp competitie en het brons in de ritmische gymnastiek voor teams en op de baren met ongelijke leggers. Daarbovenop eindigde ze nog vierde op de evenwichtsbalk en zesde in de individuele meerkamp.
Tussen de Olympische Spelen door, veroverde Keleti in 1954 het Wereldkampioenschap in Rome op de baren met ongelijke leggers en haar Hongaars team won het zilver in de vrije oefeningen. Op de evenwichtsbalk won zij ook nog brons.Van 1947 tot 1956 won zij tienmaal de individuele meerkamp op de Hongaarse kampioenschappen.
Op de Olympische Spelen 1956 in Melbourne domineerde de dan 35-jarige Keleti haar competitie en won vier gouden medailles op de vrije oefening, de evenwichtsbalk, de baren met ongelijke leggers en de vrije oefeningen voor teams. Zij won ook nog twee zilveren medailles in de ritmische gymnastiek en de individuele meerkamp (waar zij het goud miste ten voordele van Larissa Latynina met 31/100ste van een punt, wegens een foutje bij de sprong). De paardsprong was haar zwak punt, dat haar belette nog meer overwinningen te behalen.

Keleti ontvangt felicitaties van de Russische Larisa Latynina, winnares van het goud op de meerkamp individueel, in Melbourne.

Na die Spelen in Melbourne zou Keleti niet huiswaarts keren, maar liep zij over naar het Westen, samen met nog 44 andere Hongaarse atleten. 1956 was inderdaad het jaar van de revolutie tegen de heersende communistische regering in Hongarije, die bloedig neergeslagen werd door het Russische leger. Ze bleef in Australië waar zij een betrekking kreeg aan de Hongaarse universiteit, maar het leven ver weg van Europa viel haar zwaar en ze verhuisde na acht maanden naar München. In juni 1957 werd ze uitgenodigd om aan de Maccabiade in Tel Aviv deel te nemen. Het beviel haar zo in Israël dat ze besloot te blijven. “This is the only place in the world where I’m not a ‘jid’ - I’m an Israeli. And that was worth it to me.” zegt zij nu nog. Zij slaagde er in haar moeder en zuster uit Hongarije te krijgen en ook naar Israël te laten emigreren. Keleti gaf er gymnastiekonderricht op het Tel Aviv College (het latere Wingate Institute for Physical Education and Sports in Netanya), waar ze 34 jaar lang les zou geven. Zij leidde een aantal turnploegen op en was coach van het Israëlische turnteam.
In Israël leerde zij Biró Róbert kennen, een knappe fysiektrainer met een Hongaarse achtergrond. In 1959 huwden zij en al snel kregen ze een zoon, Daniel (1963). Toen haar tweede zoon Rafaël (1964) geboren werd was ze al 43. Op het einde van de jaren '90 besliste zij terug te keren naar haar geboorteland. Haar oudste zoon, Daniel, is universitair docent financiën en woont in Ramat Aviv, en Rafaël is een internationaal bekend modeontwerper in Parijs. In 2005, zeven jaar geleden, overleed haar echtgenoot Róbert, toen hij tennis speelde op de Accadia courts.
Thans is Keleti, die op 6 juni 2012 91 jaar oud werd, en opnieuw in Israël woont, in de kuststad Herzliya Pituach, nog steeds een vrouw vol energie en nog steeds bekwaam om een radslag te maken. Zij tracht ook nog iedere morgen haar balletoefeningen te doen en 40 lengtes in een 25-meter bad te zwemmen. Ágnes houdt ook van reizen. In Budapest is zij thuis, en is geen vreemde in Parijs, Rome, Londen, Rio de Janeiro of New York - plaatsen waar zij ervan houdt de musea te bezoeken. In Israel heeft zij een abonnement bij Habimah, het Nationaal Theater van Israël.

Zij werd in 1985 opgenomen in 'The Jewish Sports Hall of Fame', in 1991 in de Hongaarse 'Sports Hall of Fame' en in 2002 in de 'International Gymnastics Hall of Fame', met de vermelding “...an Olympic icon, for her courage and athletic endurance.” In 2003 werd haar de 'Orde van Verdienste' verleend door het Hongaars Olympisch Comité.
Maar boven elke internationale erkenning, is Keleti’s favoriete onderscheiding deze die zij ontving van de ouders van de meisjes die zij gymnastiek aanleerde in Ra'anana, waar ze werkte tussen 1989 en 1995.

Keleti was één van de beste en eerste vrouwelijke turnsters van het moderne artistiek turnen in de eerste helft van de jaren '50 van vorige eeuw, samen met andere 'Grand Dames' van het turnen, zoals Maria Gorokhovskaya, Nina Bocharova, Polina Astakhova of Larissa Latynina.
Volgens 'The WorldGymRank Archive' was Ágnes bij 's werelds top-vijf turnsters geplaatst tussen 1952 en 1956: 4de in 1952, 1953 en 1954; 5de in 1955 en 2de in 1956 als hoogste ranking.

Keleti Ágnes aan het werk in verschillende turndisciplines.

Palmares:

* Olympische Spelen 1948 Londen:
   zilveren medaille met het team in de meerkamp competitie.
* Olympische Spelen 1952 Helsinki:
   goud op de vrije oefening,
   zilver met het team in de meerkamp competitie
   brons op de ritmische gymnastiek voor teams en op de brug met ongelijke leggers.
* Olympische Spelen 1956 Melbourne:
   goud op de vrije oefening, de evenwichtsbalk, de brug met ongelijke leggers en de vrije oefening voor teams,
   zilver met de ritmische gymnastiek voor teams en de individuele meerkamp.
* Wereldkampioenschappen 1954 Rome:
   goud op de brug met ongelijke leggers,
   zilver met haar Hongaars team in de vrije oefening voor teams
   brons op de evenwichtsbalk.
* Hongaarse Kampioenschappen:
   10 Nationale titels individuele meerkamp tussen 1947 en 1956.

Keleti met nog maar een onderscheiding....	...en met haar foto in de 'Hall of Fame' in 2002.	Keleti Ágnes bewijst haar soepelheid op 89-jarige leeftijd.

Keleti Ágnes deed in 2016 nog een split! Maar nu heeft haar dokter dat verboden. Slecht op haar leeftijd, zei hij.	Keleti Ágnes werd 100 jaar op 9 januari 2021 maar het is haar niet aan te zien op deze foto!