KERTÉSZ  Imre

KERTÉSZ Imre

Medaille Nobelprijs
Medaille Nobelprijs Literatuur

Biografie:

Geboren: 9 november 1929 (Budapest - Hongarije)
Als: Kertész Imre
Overleden:31 maart 2016 (Budapest)

Nobelprijs 2002 Literatuur ' voor zijn werk dat de broze ervaring van het individu hooghoudt tegen de barbaarse willekeur van de geschiedenis.'  

Als eerste Hongaar ooit ontving hij de Nobelprijs Literatuur in 2002, waarbij de Academie zijn debuutroman, 'Sorstalanság' ('Onbepaald door het Lot' of 'The Story of a Man without Destiny') uit 1975 selecteerde, waarin hij schrijft over een jonge man die na zijn arrestatie naar een concentratiekamp gevoerd werd, maar zich daar aanpast en uiteindelijk overleeft.

Kertész Imre werd geboren in een kleinburgerlijke Joodse familie op 9 november 1929. Vanaf 1944 bezocht hij de ‘joodse klas' van het Madách Gymnasium. Op 15-jarige leeftijd werd hij in hetzelfde jaar gedeporteerd naar het concentratiekamp van Auschwitz-Birkenau. Het jaar daarop werd hij bevrijd uit het kamp van Buchenwald. Bij zijn terugkeer naar Hongarije begon hij als journalist te werken bij de krant 'Szikra' en werd lid van de communistische partij. In 1948 haalde hij zijn middelbare schooldiploma, waarna hij aan de slag ging bij de krant 'Világosság'. In 1950 werd hij er ontslagen, toen Hongarije dieper wegzakte in het Stalinisme. In 1951 werkte hij als fabrieksarbeider. Van 1951 tot 1953 was hij medewerker van de afdeling pers bij het Ministerie van Metallurgie en Werktuigindustrie. Vanaf 1953 werkte hij als beroepsschrijver en nam hij geen deel meer aan activiteiten van de communistische partij. Na twee jaar militaire dienst had hij zich bij de partij moeten melden, maar hij deed het niet. Hij onderhield zichzelf als onafhankelijk schrijver en vertaler naar het Hongaars van Duitse auteurs zoals Friedrich Nietzsche, Hugo von Hofmannsthal, Arthur Schnitzler, Sigmund Freud, Joseph Roth, Tankred Dorst, Ludwig Wittgenstein en Elias Canetti, die allen een invloed hadden gehad op zijn eigen werk. Hij schreef libretto's voor muzikale komedies, terwijl hij in het begin van de jaren zestig begon te werken aan zijn eerste roman. Vijftien jaar zou er sinds zijn bevrijding uit de concentratiekampen over heen gaan vooraleer Kertész begon te werken aan zijn boek 'Onbepaald door het Lot'. Wanneer het manuscript, jaren later, klaar was, had hij een literair meesterwerk geschreven over de Holocaust, een schokkend en uitdagend werk.

Kertész Imre ontvangt de Nobel Prijs Literatuur 2002
Kertész Imre ontvangt de Nobel Prijs Literatuur 2002 uit handen van Koning Carl Gustav van Zweden in de Stockholm Concert Hall .
Affiche van de film Sorstalanság (Fateless)
Affiche van de film Sorstalanság (Fateless)
naar zijn boek.

Muntstuk met KERTÉSZ ImreZijn boek 'Onbepaald door het Lot' (Sorstalanság) behoort tot de belangrijkste werken van de Europese literatuur van de 20ste eeuw. Het boek werd pas in 1994 in het Nederlands vertaald, terwijl het bijna twintig jaar vroeger bij het verschijnen in Hongarije weinig aandacht had getrokken. Een van de uitgevers zei zelfs dat het boek niet het noodzakelijke niveau had en dat de stijl onhandig en omslachtig was. De literaire kritiek reageerde relatief gunstig, maar bekend werd Imre Kertész niet.

Pas in de jaren 80 van de vorige eeuw keerde het tij voor hem en werd zijn talent ook in Hongarije erkend. Zijn boeken verschenen in vertaling en in Hongarije kreeg hij nu meerdere literaire prijzen. De vertalingen haalden steeds grotere oplagen en zijn werken werden in steeds meer talen vertaald. Kertész werd vooral in het Duitse taalgebied populair. In 2002 beleefde de auteur zijn grootste succes met de toekenning van de Nobelprijs. Critici beweren unaniem dat het beste werk van Kertész zijn eerste roman was (Sorstalanság) en dat hij de Nobelprijs meer dan vijfentwintig jaar later voor dit boek kreeg. Tegenwoordig is hij een van de bekendste holocaustschrijvers.
Na het ontvangen van zijn Nobelprijs verhuisde Ketésch alsnog naar Berlijn, vanwaar hij zijn manuscripten doorstuurde naar zijn Hongaarse uitgevers.
'Onbepaald door het Lot' werd ten andere in Hongarije verfilmd door de beroemde regisseur en cameraman Koltai Lajos. De première ervan ging door begin 2005. 'Fateless' is niet alleen de duurste film ooit gemaakt in Hongarije, hij gaat ook over een onderwerp dat hier gevoeliger ligt dan elders in Europa.
In al zijn werken stelde hij het thema van de holocaust centraal. Kertész zei dat ‘de holocaust, deze onbegrijpelijke en chaotische realiteit, enkel met behulp van de esthetische fantasie echt voorstelbaar wordt'. In zijn werken gebruikte Imre Kertész ook dagboekverwijzingen en essayistische reflecties. Kertész schreef ook veel over de intellectuele inspiratiebronnen van het schrijverschap. De romans 'Az angol lobogó', 'Gályanapl' en 'A változás krónikája' worden op basis van de techniek dagboekromans genoemd. In zijn dagboeken maakte Kertész geen verschil tussen nationaal-socialisme en andere totalitaire staatsvormen. Hij was de mening toegedaan dat iedere vorm van totalitarisme de persoonlijkheid volledig vernietigt

Kertész Imre had geen universiteitsdiploma en was nooit lid van om het even welke vereniging. Hij verhuisde naar Berlijn en bleef erg succesvol in Duitssprekende landen. De reputatie die hij geniet is een juiste weergave van de filosofische hartstocht die hij besteedde aan het beleven van een waardevol bestaan. Hij behoort tot die schrijvers van de 20ste eeuw die geloofwaardige ernst terugbrachten naar de vertelkunst. Voor zijn verhalen wou hij niet zijn toevlucht zoeken tot het gemak van poëtische vindingrijkheid. Hij kende het belang van het vertellen dat zich niet afwendt van het leven, maar eerder volhard in existentiële onrust en intellectuele inspanning. De verschrikkelijke ervaring van het dodenkamp schept de horizon van zijn onvermoeibare bespiegelingen.
Men moet ook Kertész's sombere intellectuele uitweidingen ernstig nemen. Deze schrijver filosofeerde niet in het daglicht van logische of essayachtige verhandelingen. Hij verkiest de beschermende en ongeventileerde duisternis van het vertellen. Men kan niet omheen de overweldigende verbijstering die het lezen van 'Onbepaald door het Lot' met zich meebrengt. In ieder geval zal de lezer dit leren begrijpen indien hij of zij bereid is Kertész's gedachtegang te volgen. Zijn boek biedt diepgaande levenslange bedenkingen over het lot en het gemis aan toekomst, vrijheid en nood tot overleven, systeem en moraliteit.

Kertész Imre in 2007, samen met Angela Merkel, op bezoek in de Bundestag in Berlijn. Eén van de quotes van Kertész.
Kertész Imre in 2007, samen met Angela Merkel, op bezoek in de Bundestag in Berlijn.
Eén van de quotes van Kertész.


In 2012 keerde Kertész om gezondheidsredenen, hij leed aan de ziekte van Parkinson in een sterk gevorderd stadium, vanuit Berlijn terug naar Budapest. Hij overleed daar op donderdag 31 maart 2016 op 86-jarige leeftijd.
Met Kertész Imre heeft de 20ste eeuw ons wel een groot schrijver nagelaten.

Kertész Imre overleden op 31 maart 2016.
Candles
Kertész Imre overleden op 31 maart 2016.
KERTÉSZ IMRE,

NYUGODJ  BÉKÉBEN!

  Rust in Vrede!

 

Onbepaald door het lot.
Het Fiasco.
Kaddisj voor een niet geboren kind
De Engelse vlag Ik, de ander. Liquidatie.
Onbepaald door het lot.
Het Fiasco.
Kaddisj voor een niet geboren kind
De Engelse vlag
Ik, de ander.
Liquidatie.

Werken:

* Sorstalanság – Budapest, 1975
* A nyomkereso: Két regény – Budapest, 1977
* A kudarc – Budapest, 1988
* Kaddis a meg nem született gyermekért – Budapest, 1990
* Az angol lobogó – Budapest, 1991
* Gályanapló – Budapest, 1992
* A holocaust mint kultúra : három eloadás – Budapest, 1993
* Jegyzokönyv / Imre Kertész ; Élet és Irodalom / Esterházy Péter – Budapest, 1993
* Valaki más : a változás krónikája – Budapest, 1997
* A gondolatnyi csend, amíg a kivégzoosztag újratölt – Budapest, 1998
* A számuzött nyelv – Budapest, 2001
* Mentés másként, 2011
* A végső kocsma, 2014
 

Vertalingen in het Nederlands:

* Ik, de ander (Originele titel: Én, a másik) - Amsterdam: Van Gennep, 2001.
* Het fiasco (Originele titel: A kudarc) - Leuven, Uitgeverij Van Halewyck, 1998.
* Kaddisj voor een niet geboren kind (Originele titel: Kaddis a meg nem született gyermekért) - Amsterdam: Van Gennep, 1994.
* Onbepaald door het lot (Originele titel: Sorstalanság) - Amsterdam: Van Gennep, 1995.
* Dagboek van een galeislaaf (Originele titel: Gályanapló) - Leuven, Uitgeverij Van Halewyck, 2003
* De Engelse vlag (Originele titel: Az angol lobogó) - Amsterdam: Van Gennep
* Liquidatie (Originele titel: Felszámolás)- Amsterdam, De Bezige Bij, 2004  


Karikatuur van Kertész Imre. Karikatuur van Kertész Imre.
Karikatuur van Kertész Imre.
(door Tónió zie http://tonio.uw.hu)
Karikatuur van Kertész Imre.
(door Szénási Ferenc zie http://ludasmatyirejtveny.blog.hu)