KONRÁD György
|
Af en toe rust nemen ziet Konrád wel zitten. |
Biografie:
Geboren: 2 april 1933 (Berettyóújfalu nabij Debrecen)
Als: Konrád György
Overleden: 13 september 2019
Hongaars schrijver, essayist, socioloog,anticommunist, Europeaan.
Zijn vader was een welgesteld joods ijzerhandelaar in Berettyóújfalu. Omwille van de jodenvervolging vluchtte het gezin Konrád naar familie in Boedapest. In 1946 bezocht György Konrád het gereformeerd college in Debrecen. Tussen 1947 en 1951 bezocht hij het Madách Gymnasium in Boedapest. In 1956 studeerde hij af aan de Eötvös Loránd Universiteit in Hongaarse taal- en letterkunde. Zijn eerste geschriften werden tijdens zijn studie in het tijdschrift 'Új Hang' gepubliceerd. Tijdens de revolutie van 1956 was hij student-burgerwacht. In 1956 en 1957 was hij redacteur van het tijdschrift Életképek. Van 1957 tot 1959 was hij werkloos, van 1959 tot 1965 werkte hij bij de raad van de kinder- en jeugdbescherming van het district VII in Boedapest. In die periode was hij ook redacteur bij de uitgeverij Magyar Helikon Könyvkiadó. Van 1965 tot 1973 werkte hij als stadssocioloog bij het Wetenschappelijk Ontwerpinstituut voor Stedebouw. Met Iván Szelényi publiceerde hij meerdere sociologische studies.
Konrád is een politiek bewuste schrijver. Zijn eerste roman 'A látogató' (De bezoeker) was in 1969 het grootste succes van de boekenweek. Zijn tweede roman werd in 1977 sterk gecensureerd uitgegeven. In 1973 kreeg hij een waarschuwing van de officier van justitie en werd hij ontslagen. In 1973 en 1974 schreef hij met Iván Szelényi het historisch-filosofische essay 'Az értelmiség útja az osztályhatalomhoz'. Het manuscript werd door de overheid in beslag genomen. Tegen de auteurs werd een onderzoek ingesteld en ze werden beschuldigd van staatsgevaarlijke activiteiten. Szelényi vluchtte naar het buitenland, terwijl Konrád voor de innerlijke migratie koos.
|
Konrád bij zijn boeken. |
|
Konrád komt tussenbeide in een groepsdiscussie. |
Zijn werken verschenen in het buitenland in vertaling en maakten hem tot een van de bekendste Hongaarse schrijvers. In Hongarije wordt zijn eerste roman als zijn beste werk beschouwd.
In het begin van de jaren tachtig was hij een van de leiders van de Hongaarse democratische oppositie. De meeste van zijn werken verschenen als samizdats. Hij nam aan bijna elke belangrijke bijeenkomst van de oppositie deel en hield vele lezingen. Hij werkte ook samen met buitenlandse oppositiebewegingen. Tot 1988 mocht hij in Hongarije niet publiceren. Vanaf 1989 werden zijn oude en nieuwe werken weer uitgegeven.
In 1987 en 1988 doceerde hij wereldliteratuur aan het Colorado College. Sinds 1989 is hij vaste medewerker van het tijdschrift 'Magyar Napló'. Hij is voorzitter van het curatorium van de Stichting Megbékélés Alapítvány. Van 1990 tot 1993 was hij voorzitter van de Internationale PEN Club. In 1990 werd hij eredoctor aan de Universiteit van Antwerpen, in 1997 voorzitter van de Kunstacademie van Berlijn-Brandenburg. Hij is lid van de landelijke raad van de partij SZDSZ. Sinds 1991 is hij voorzitter van het magistraat in Boedapest. In 1991 was hij een van de oprichters van de beweging Democratisch Charter, waarvan hij ook een tijdlang woordvoerder was.
In de jaren 90 hield Konrád zijn mond niet gesloten over de Balkanoorlogen en had hij geen goed woord voor de Amerikaanse bombardementen. Hij is een van degenen die twijfelen over het nut van de zelfstandigheidwording van de Joegoslavische staatjes, net zoals hij een uitgesproken mening heeft over de Val van het IJzeren Gordijn. Hij is vooral een voorstander van individuele vrijheid.
In 1984 kreeg hij de 'Herder-Preis', in 1989 de 'Wilhelm-Heinse Medaille', in 1991 kreeg hij de 'Friedenspreis' van de Duitse Boekhandels, sinds 1997 is hij ook Voorzitter van de Berlijnse Kunstacademie, in 2000 werd hem de 'Goethe-Medaille' van de Goethe-Instituten verleend en in 2001 kreeg hij de 'Karls-Preis' van de stad Aken.
Een quote van Konrád: "I believe that it is my job not only to write books but to have them published. A book is like a child. You have to defend the life of a child."
|
|
|
|
|
Geluk |
Zonsverduistering |
De Oorlog in Joegoslavië |
De Medeplichtige |
The Invisible Voice |
Reeds verschillende van zijn boeken werden in het Nederlands vertaald, zoals ondermeer: 'De bezoeker' (A látogató - 1969), 'Tuinfeest' (Kerti mulatság - 1985), 'De medeplichtige' (A cinkos - 1986), 'Langzame opmerkingen in een snelle tijd. Berichten uit Boedapest en elders' (1990), 'Melinda en Dragoman' (Melinda és Dragomán - 1991), 'De stenen klok' (Koóra - 1994), 'De stedebouwer' (A városalapító - 1995), 'De oude brug' (1997), 'Amsterdam' (1999), 'Nalatenschap' (1999), 'De Oorlog in Joegoslavië' (1999), 'Geluk' (2002) en 'Zonsverduistering' (2004).
Sommige van zijn werken hebben als hoofdthema dilemma's van weggaan of blijven, in actie komen of afwachten, misdaad of goedheid. Op de achtergrond de geschiedenis van Midden-Europa tijdens de wereldoorlogen en de holocaust. Konrád's boeken hebben meestal autobiografische tintjes. 'Geluk' is dan weer een rechttoe rechtaan autobiografisch verhaal en 'Zonsverduistering' is hier eigenlijk een vervolg op.
Voor zijn werk ontving Konrád vele prijzen. Veelgenoemd zijn de Herder-prijs en de Kossuth-prijs, maar vermeldingswaardig is ook de Felix Meritis-prijs die hij in 1998 in Nederland kreeg.
Konrád Gyõrgy overleed op 13 september 2019. Hij was drie keer getrouwd geweest en laat vijf kinderen achter.
De begrafenis vond plaats op 22 september op het joodse deel van de begraafplaats Farkasrét in Budapest.
|