De Nobelprijs is een jaarlijkse geldprijs voor wetenschappers die een opmerkelijke prestatie hebben geleverd op het gebied van de Natuurkunde, Scheikunde, Fysiologie of Geneeskunde, Letterkunde en bevordering en behoud van de Vrede. Daarnaast wordt sinds 1968 jaarlijks de Nobelprijs voor de Economische wetenschappen uitgereikt. Deze laatste prijs wordt gesubsidieerd door de Sverige Riksbank. Hoewel het met de prijs verbonden bedrag niet onaanzienlijk is, is het prestige en de erkenning die men door het winnen van een Nobelprijs krijgt voor de meeste winnaars de belangrijkste beloning.
De prijs voor de Vrede is de enige die wordt toegekend door de Noorse regering (Noorse parlementaire Nobelcommissie). De andere prijswinnaars worden genomineerd door verschillende Zweedse universitaire commissies (het Zweedse Karolinska Instituut in Stockholm).
De prijs is bij testamentaire beschikking ingesteld door de schatrijke Zweedse industrieel Alfred Nobel, sinds 1885. De eerste ceremoniële prijsuitreiking vond plaats in 1901, in de Oude Muziekacademie van Stockholm. Vanaf 1902 vindt de uitreiking volgens traditie jaarlijks plaats op 10 december, de sterfdag van Nobel, door de Zweedse en de Noorse koning, respectievelijk in de Concertzaal van Stockholm (Stockholms Konserthus) en in het stadhuis van Oslo.
De prijs, tegenwoordig 10 miljoen Zweedse kronen (ca. 1,1 miljoen euro), is bedoeld ter ondersteuning van verder onderzoek, zonder dat de prijswinnaar zich met de financiering daarvan hoeft bezig te houden.